ภควัท-คีตา ฉบับเดิม
บทที่ สิบแปด
บทสรุปความสมบูรณ์แห่งการเสียสละ
โศลก 46
yataḥ pravṛttir bhūtānāṁ
yena sarvam idaṁ tatam
sva-karmaṇā tam abhyarcya
siddhiṁ vindati mānavaḥ
yena sarvam idaṁ tatam
sva-karmaṇā tam abhyarcya
siddhiṁ vindati mānavaḥ
ยตห์ ปฺรวฺฤตฺติรฺ ภูตานำ
เยน สรฺวมฺ อิทํ ตตมฺ
สฺว-กรฺมณา ตมฺ อภฺยรฺจฺย
สิทฺธึ วินฺทติ มานวห์
เยน สรฺวมฺ อิทํ ตตมฺ
สฺว-กรฺมณา ตมฺ อภฺยรฺจฺย
สิทฺธึ วินฺทติ มานวห์
ยตห์ — จากผู้ใด, ปฺรวฺฤตฺติห์ — ออกมา, ภูตานามฺ — ของสิ่งมีชีวิตทั้งหลาย, เยน — จาก ใคร, สรฺวมฺ — ทั้งหมด, อิทมฺ — นี้, ตตมฺ — แผ่กระจาย, สฺว-กรฺมณา — จากหน้าที่ของเขา, ตมฺ — องค์ภควานฺ, อภฺยรฺจฺย — จากการบูชา, สิทฺธิมฺ — ความสมบูรณ์, วินฺทติ — บรรลุ, มานวห์ — มนุษย์
คำแปล
จากการบูชาองค์ภควานผู้ทรงเป็นแหล่งกำเนิดของมวลชีวิต
คำอธิบาย
ดังที่ได้กล่าวไว้ในบทที่สิบห้าว่ามวลชีวิตเป็นละอองอณูขององค์ภควานฺ ดังนั้นพระองค์ทรงเป็นจุดเริ่มต้นของมวลชีวิต ได้ยืนยันไว้ใน เวทานฺต-สูตฺร ว่า ชนฺมาทฺยฺ อสฺย ยตห์ องค์ภควานฺทรงเป็นจุดเริ่มต้นชีวิตของทุกๆชีวิต ดังที่กล่าวไว้ในบทที่เจ็ดของ ภควัท-คีตา ว่าด้วยพลังงานทั้งสองของพระองค์คือพลังงานเบื้องต่ำและพลังงานเบื้องสูง พระองค์ทรงแผ่กระจายไปทั่ว ฉะนั้นเราควรบูชาองค์ภควานฺพร้อมทั้งพลังงานของพระองค์ โดยทั่วไปเหล่าสาวก ไวษฺณว จะบูชาองค์ภควานฺและพลังงานเบื้องสูงของพระองค์ พลังงานเบื้องต่ำของพระองค์เป็นภาพสะท้อนที่กลับตาลปัตรของพลังงานเบื้องสูง พลังงานเบื้องต่ำอยู่เบื้องหลัง แต่องค์ภควานฺโดยภาคแบ่งแยกของส่วนสมบูรณ์ของพระองค์ในรูป ปรมาตฺมา ทรงสถิตอยู่ทุกหนทุกแห่ง ทรงเป็นอภิวิญญาณของมวลเทวดา มวลมนุษย์ มวลสัตว์ในทุกหนทุกแห่ง ดังนั้นเราควรรู้ว่าในฐานะที่เป็นละอองอณูขององค์ภควานฺจึงมีหน้าที่ต้องถวายการรับใช้แด่พระองค์ ทุกคนควรปฏิบัติการอุทิศตนเสียสละรับใช้ต่อพระองค์ในกฺฤษฺณจิตสำนึกอย่างสมบูรณ์นี่คือคำแนะนำของโศลกนี้
ทุกคนควรคิดว่า หฺฤษีเกศ ผู้เป็นเจ้านายของประสาทสัมผัส ทรงให้มีอาชีพบางอย่าง และจากผลงานที่เรากระทำบุคลิกภาพสูงสุดแห่งพระเจ้าศฺรีกฺฤษฺณควรได้รับการบูชา หากคิดเช่นนี้เสมอในกฺฤษฺณจิตสำนึกที่สมบูรณ์ด้วยพระกรุณาธิคุณขององค์ภควานฺเราจะกลายเป็นผู้รู้ทุกสิ่งทุกอย่างโดยสมบูรณ์ นั่นคือความสมบูรณ์แห่งชีวิต พระองค์ตรัสใน ภควัท-คีตา (12.7) ว่า เตษามฺ อหํ สมุทฺธรฺตา องค์ภควานฺเองจะทรงดูแลการจัดส่งสาวกเช่นนี้ นั่นคือความสมบูรณ์สูงสุดของชีวิต ไม่ว่าอาชีพการงานใดก็ตามที่เราทำอยู่หากทำไปเพื่อรับใช้องค์ภควานฺเราจะบรรลุถึงความสมบูรณ์สูงสุด